Risk Değerlendirmesi

Risk Değerlendirmesi; işyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi, bu tehlikelerin riske dönüşmesine yol açan faktörler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli çalışmalardır.

İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği, 29.12.2012 tarih ve 28512 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Yönetmeliğin yayımlanması ile tüm işyerlerinde Risk Değerlendirmesinin, tehlike sınıfı fark etmeksizin yapılması zorunlu olmuştur. Yönetmeliğin 5. Maddesine göre işveren; çalışma ortamının ve çalışanların sağlık ve güvenliğini sağlama, sürdürme ve geliştirme amacı ile iş sağlığı ve güvenliği yönünden Risk Değerlendirmesi yapar veya yaptırır.
Peki Risk Değerlendirmesi nasıl yapılır? Bunun için yapılması gerekenler nelerdir? İlk olarak Risk Değerlendirmesi yapılması için bir ekip belirlenmelidir. Risk Değerlendirme ekibi dediğimiz bu ekip de şu kişiler bulunmalıdır;

-İşveren veya işveren vekili,
-İş güvenliği uzmanı ile işyeri hekimi,
-Çalışan temsilcileri,
-Destek elemanları,
-İşyerindeki bütün birimleri temsil edecek şekilde belirlenen ve işyerinde yürütülen çalışmalar, mevcut veya muhtemel tehlike kaynakları ile riskler konusunda bilgi sahibi çalışanlar.

Daha sonra işyerindeki tehlikeler tanımlanır, riskler belirlenir, analizi yapılır, kontrol adımları belirlenir ve Risk Değerlendirme Raporu adı altında bir rapor hazırlanır.

Yapılmış olan Risk Değerlendirme Raporunun; yenilenmesini gerektirecek başka etkenler olmaması halinde tehlike sınıfına göre çok tehlikeli sınıfta yer alan işletmeler için 2 yılda, tehlikeli sınıfta yer alan işletmeler için 4 yılda, az tehlikeli sınıfta yer alan işletmeler için de 6 yılda bir yenilenmesi gerekmektedir.

Aşağıda belirtilen durumlarda ise Risk Değerlendirme Raporu kısmen veya tamamen yenilenir.
a) İşyerinin taşınması veya binalarda değişiklik yapılması,
b) İşyerinde uygulanan teknoloji, kullanılan madde ve ekipmanlarda değişiklikler meydana gelmesi,
c) Üretim yönteminde değişiklikler olması,
ç) İş kazası, meslek hastalığı veya ramak kala olay meydana gelmesi,
d) Çalışma ortamına ait sınır değerlere ilişkin bir mevzuat değişikliği olması,
e) Çalışma ortamı ölçümü ve sağlık gözetim sonuçlarına göre gerekli görülmesi,
f) İşyeri dışından kaynaklanan ve işyerini etkileyebilecek yeni bir tehlikenin ortaya çıkması.

Aynı işyerinde birden fazla işveren olması durumunda İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliğinin 14.maddesine göre; yürütülen işler için diğer işverenlerin yürüttüğü işler de göz önünde bulundurularak ayrı ayrı Risk Değerlendirmesi yapılır.

Birden fazla işyerinin bulunduğu iş merkezleri, iş hanları, sanayi bölgeleri veya siteleri gibi yerlerde işyerlerinde ayrı ayrı gerçekleştirilen Risk Değerlendirme çalışmalarının koordinasyonu yönetim tarafından yürütülür.
Bir işyerinde bir veya daha fazla alt işveren bulunması durumunda her alt işveren yürüttükleri işlerle ilgili olarak Risk Değerlendirmesi yapar veya yaptırır. Alt işverenlerin Risk Değerlendirmesi çalışmaları konusunda asıl işverenin sorumluluk alanları ile ilgili ihtiyaç duydukları bilgi ve belgeler asıl işverence sağlanır. Asıl işveren, alt işverenlerce yürütülen Risk Değerlendirmesi çalışmalarını denetler ve bu konudaki çalışmaları koordine eder.
Çoğu işletme, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili yapılan çalışmaları maliyet olarak görüp, bu tür çalışmalardan uzak durmaktadır. Ama bu tür işletmelerin  hesaplayamadıkları ya da uzun vadede öngöremedikleri şey, işyerinde iş sağlığı ve güvenliği kapsamında herhangi bir önlem alınmadığında ortaya çıkacak sorunların (iş kazaları, makinelerin periyodik kontrolünün olmadığından arızalanması ya da patlaması, çalışanların eğitim eksikliğinden dolayı çıkan aksaklıklar, acil durumlarda koordinasyon eksikliğinden müdahale edememe, vb.) işletme için kötü bir imaj bırakmasıdır.
Risk Değerlendirmesi yaptırmanın işverenlere sağlayacağı yararlar;

-Acil durumlar karşısında hazırlıklı olma,
-İş kazalarının yaşanmadığı bir işletme olarak anılma,
-Maddi ve manevi kayıpların en aza indirgenmesi,
-Güvenli bir çalışma ortamının oluşmasıdır.

Sonuç olarak işletmeler ileride kendileri ve çalışanları için büyük sorunlarla karşılaşmamak adına, fazla maliyet gözü ile baktıkları iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yerine getirmeli ve bunun başlangıcı olarak da Risk Değerlendirmesi yaptırmalıdır.


Kaynak:
29.12.20212 tarih ve 28512 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği