Evimizdeki Tehlikeli Atıklar

02.04.2015 tarih ve 29314 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Atık Yönetimi Yönetmeliği’ne göre atık, üreticisi veya fiilen elinde bulunduran gerçek veya tüzel kişi tarafından çevreye atılan veya bırakılan ya da atılması zorunlu olan herhangi bir madde veya materyal olarak tanımlanır. Tehlikeli atık ise; kanserojen, toksik, patlayıcı, tutuşabilen, korozif, tahriş edici vb. özelliklerinden dolayı insan sağlığı ve çevre bakımından risk teşkil eden atıklara tehlikeli atık denir.  
Tehlikeli atıkların oluşumu sadece büyük fabrikalar ya da gemiler nedeniyle oluşmaz. Masum gibi görünen evlerimizden de tehlikeli atıkların çıkması normaldir.
Oluşabilecek tehlikeli atıkları aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:

1. Piller
Atık piller kesinlikle evsel atıklarla karıştırılmamalı ve çöpe atılmamalıdır. Atık piller çöpe atıldığı zaman dış kapları zamanla delinir ve bünyelerindeki metaller ve kimyasal maddeler toprağa ve suya karışabilir bu sebeple atık piller atık pil toplama kutularında ayrı toplanmalıdır.

- 1 kalem pil yaklaşık olarak 18 gramdır. 4.144 kg pil, 230.222 adet kalem pile karşılık gelir. 1 adet kalem pilin yaklaşık 4 m3 toprağı zehirlediği bilindiğine göre, 230.222 adet kalem pil 920.888 m3 toprağı zehirleyecektir.
- 1 kalem pilde ortalama 0,05 gram civa bulunur. Toplanan 230.222 adet pilde 11.511 gram civa bulunmaktadır. Bir gram civanın 10.000.000 litre suyu zehirlediği bilindiğine göre toplanan 230.222 adet kalem pil 115.110.000.000 litre suyu zehirleyecektir.
- 1 gram civanın 2 ton balığı ve 20 ton yiyeceği zehirlediği kabul edilmektedir. Buna göre toplanan 230.222 adet kalem pil 23.022 ton balığı ve 230.220 ton besin maddesini zehirleyecektir.

Peki evimizde oluşan atık pillerimizi ne yapmalıyız?
Evlerde oluşan atık pilleri bertaraf etmek artık çok kolay. Ayrı bir yerde biriktirdiğimiz atık pilleri, evimizin ya da işimizin bağlı olduğu Muhtarlık ya da Belediye binalarına götürebiliriz. Ya da TAP Derneğine kargo yolu ile ulaştırabiliriz.

2. Bitkisel Atık Yağlar
Bitksiel Atık Yağlar, Atık Yönetimi Yönetmeliğinde yer alan atık tanımına uygun bitkisel yağlar ile kullanılmış kızartmalık yağları ifade eder.
Kullanılmış kızartmalık yağların ekotoksik özellik gösterdiğini, denizlere, göllere ve akarsulara döküldüğünde su yüzeylerini kapsayarak havadan suya oksijen transferini önlediğini, balıklar ve diğer canlıların ölümüne neden olduğunu,
Lavaboya dökülen kullanılmış kızartmalık yağların evsel atıksu kirliliğinin %25’ini oluşturduğunu,
BİLİYOR MUYDUNUZ?

Unutmayın 1 Litre bitkisel atık yağ, 1 milyon içme suyunu kirletir!
Bu nedenle;
Kullanılmış kızartmalık atık yağları lavaboya, çöpe, suya ve toprağa dökmeyin, ayrı biriktirin.
Evlerinizde biriktirdiğiniz bitkisel atık yağları Sıfır Atık Projesi kapsamında Muhtarlık, Belediye binaları ya da bazı süper market zincirlerine götürerek sizde çevreye bir katkıda bulunabilirsiniz.

3. Tıbbi Atıklar
25.01.2017 tarih ve 29959 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’e göre Tıbbi atık, Enfeksiyon yapıcı atıkları, patolojik atıkları ve kesici-delici atıkları ifade eder.
Bu tanıma göre evlerimizde kullandığımız kanlı pamuklar, yara bantları, son kullanma tarihi geçmiş ilaçlar, gibi atıklar tıbbi atık olarak nitelendirilmekte ve kesinlikle evsel atıklar ile karıştırılmamalıdır.
Ayrı bir torbada biriktirilerek Sıfır Atık Projesi kapsamında artık çoğu mahallede yer alan Atık Getirme Merkezi’ne götürülerek uygun şartlarda bertaraf edilmesi sağlanabilir.

4. Flüoresan Lambalar
Evlerimizde aydınlatma için kullanılan ampuller / flüoresanlar içeriğinde civa bulundurduğu için tehlikeli atık olarak değerlendirilmektedir.  Kontrolsüz bir şekilde kırıldıklarında içeriğinden bulunan civa buharının ortama yayılması ve bu zararlı buharın insanlar tarafından solunması sonucu insan sağlığını tehdit eder.
Floüresan lambanın içeriğinde bulunan civa 30 ton suyu kirletir.
Bilinçsizce diğer atıklarla birlikte attığımızda geri dönüşümü yapılırsa farklı alanlarda alternatif hammadde olarak kullanılabilir atığı yok etmiş oluruz
Flüoresan lambalar toplanırken ve depolanırken kırılmaması konusunda özen gösterilmelidir. Eskisi yenisinin kutusuna konarak Flüoresan lambalar için ayırdığımız atık kutusunda biriktirilmelidir.
Kırılmadan toplanmış ve depolanmış olan flüoresanlar Belediyelerin, Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca yetkilendirilmiş kuruluşların veya lisanslı firmaların belirlemiş olduğu toplama noktalarına (atık getirme merkezleri, AVM vb.) götürülür veya götürülmesi sağlanır.

5. Elektronik atıklar
Ömrünü tamamlamış, artık kullanılamaz hale gelen bilgisayar, telefon, küçük ve büyük ev aletleri birer tehlikeli atıktır.
Genel olarak atık elektrik ve elektronik eşyalar geri kazanılabilir metal, cam ve plastik malzemeler de içermektedir. Kablolar, cam, alüminyum, çelik, bakır ve diğer değerli metaller, plastik veya bunların kompozit bileşenlerinden oluşan parçalar barındırabilmektedir.
Elektronik atıklar, içerisinde tehlikeli ve toksik maddeler içerebilirler.
Depolanması veya bilinçsiz biçimde çevreye atılması durumunda hammadde olarak kullanılabilecek bir atığı yok etmiş olabiliriz.
Yeni elektronik ürün alınırken ürünün teslimatını yapan satış bayiine bedel ödemeksizin verilebilir.
Belediyelerin, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş kuruluşların veya lisanslı firmaların belirlemiş olduğu toplama noktalarına götürülür veya götürülmesi sağlanır.

Her yıl tonlarca tehlikeli atığı evsel atıklarla beraber çöpe atmakta ve bunun sonucu yeraltı suyu kirliliği oluşmasına neden olmaktayız. Bu nedenle “Aman ne uğraşacağım, dünyayı ben mi kurtaracağım” demeyelim.
Herkes en az bir kez denerse

• 1 kalem pili çöpe atmayarak 800 bin Litre su ve 4 m² toprağın zarar görmesini,
• 1 Litre atık yağı lavaboya dökmeyerek 1 milyon Litre içme suyunun kirlenmesini,
• 1 ton kağıt/karton tasarrufu ile 17 ağacın kesilmesini önleyeceğiz.
• 1 metal içecek kutusu ile 100 watt’lık bir ampulün 20 saatlik çalışarak harcadığı enerjiden
•  1 ton cam geri kazanılırsa 100 litre petrolden,
• 1 ton plastik geri kazanılırsa 16,3 varil petrolden tasarruf edeceğiz.